Hoofdrailnetconcessie 2025-2033

NS heeft eind 2023 de concessie voor het hoofdrailnet officieel gegund gekregen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Dit besluit betekent dat we treinreizigers tot en met 2033 een duurzame treinreis kunnen blijven bieden en Nederland een sterk en samenhangend spoornetwerk behoudt. De concessie gaat in op 1 januari 2025. NS is dankbaar voor het vertrouwen en ziet dit als een aansporing voor de ruim 20.000 NS'ers om nog beter voor de dag te komen. De dagelijks meer dan 1 miljoen reizigers willen we een comfortabele en duurzame reis bieden en zij moeten elke dag opnieuw van de trein op aan kunnen.

Bij de totstandkoming van de overeenkomst tussen NS en het ministerie van IenW heeft NS de Centrale Ondernemingsraad (COR) nauw betrokken. We doorliepen een intensief traject met een speciale COR-commissie en hebben daarbij periodiek de hele COR aangesloten. In dit proces heeft de COR de capaciteit, het denkvermogen en de flexibiliteit geleverd die zo’n proces vereisen. Mede daardoor heeft NS een constructief proces kunnen doorlopen om te komen tot een ondernemersbesluit.

Ook de raad van commissarissen had een speciale, tijdelijke commissie gedurende de totstandkoming van de nieuwe concessie. De commissie werd regelmatig bijgepraat door de RvB over de voortgang en knelpunten en stond het bestuur terzijde als adviseur, toetssteen en uitdager.

Bijzonderheden uit de nieuwe concessie

Dienstregeling

De dienstregeling van 2024 vormt het fundament voor de dienstregelingen die NS tijdens de nieuwe concessieperiode gaat rijden. Stap voor stap bouwen we dienstregeling 2024 uit, waarbij we rekening houden met de ontwikkeling van de reizigersvraag. De concessie bevat meer nachttreinen, een hoger bedieningsniveau van veel stations en we rijden met de Belgische spoorvervoerder NMBS een dubbele hoeveelheid treinen naar Brussel: van 16 naar 32. Vanaf 2025 rijden reizigers ook 45 minuten sneller tussen Amsterdam en Brussel.

Vanaf 2025 gaat de AirportSprinter acht keer per uur rijden tussen Amsterdam Centraal en Schiphol/Hoofddorp. Andere voorbeelden van afgesproken verbeteringen: meer treinen in de daluren tussen Apeldoorn en Deventer, Intercity’s met 180 km/u over de Hanzelijn, 3e en 4e Intercity Breda-Eindhoven en 5e en 6e Sprinter in de spits tussen Hilversum en Utrecht. Als de infrastructuur gereed is, gaat een Intercitydienst Eindhoven-Aken van start.

Internationale verbindingen naar onder meer Berlijn, Frankfurt, Londen, Parijs en Wenen maken geen onderdeel meer uit van de nieuwe hoofdrailnetconcessie. NS heeft deze lijnen in open toegang aangemeld bij de ACM en wil deze blijven aanbieden in partnership met DB, Eurostar Group, NMBS, ÖBB en SBB. We zijn in afwachting van wat we mogen rijden.

Resultaatafspraken

In de nieuwe concessie komt een aantal van de huidige prestatie-indicatoren (pi) terug en voor een deel is het ambitieniveau verhoogd. Zo is de pi Punctualiteit aangescherpt en maakt de pi Zitplaatskans onderscheid tussen spits en dal. Bij de pi's Punctualiteit en Zitplaatskans rapporteert NS ook over de vijf best en vijf slechtst presterende aankomststations.

Een nieuwe prestatie-indicator is Vermeden CO₂-uitstoot, die aangeeft hoeveel kiloton CO₂-uitstoot is vermeden doordat reizigers de trein nemen en de auto laten staan. Onze eigen uitstoot wordt hiervan afgetrokken. De pi is een graadmeter in hoeverre de trein bijdraagt aan de klimaatdoelen van de overheid. De afspraak is minimaal 534 kiloton vermeden CO₂-uitstoot per jaar. Voor het algemeen klantoordeel hebben we afgesproken dat reizigers vanaf 2025 jaarlijks gemiddeld ten minste het cijfer 7,5 moeten geven voor de dienstverlening van NS.

Tarieven

NS wilde graag in de concessie de mogelijkheid opnemen om de prijs van een treinkaartje te bepalen op basis van tijdstip, afstand, (verwachte) drukte, reisklasse en de snelheid van de trein. We zien dat als een goede manier om drukte te spreiden. Volgens ons voorstel is de gemiddelde reiziger goedkoper uit is: betaalbaarheid staat voorop. Voor 80 procent van de reizigers zou het treinkaartje goedkoper worden. Tegenover ritten die duurder worden, staan ook ritten die goedkoper worden. Meer winst maken was geen doelstelling van ons voorstel. Hiervoor bleek geen politiek draagvlak. Drukte in de spits is echter nog steeds aan de orde van de dag en NS blijft in gesprek met stakeholders over mogelijkheden om te spreiden.

Samenwerken

Een belangrijke manier om de nieuwe hoofdrailnetconcessie een succes te maken, is samenwerken met partners. NS stelt een samenwerkingsstrategie op met haar belangrijkste partners over onder andere de deur-tot-deurreis, dienstregeling, investeringen in infrastructuur, reisinformatie en regionale mobiliteitsvraagstukken. In het Vervoerplan beschrijft NS de resultaten van deze strategie.

Subsidie in plaats van vergoeding

De concessie-afspraken zijn tot stand gekomen in een financieel uitdagende tijd. Zo kampt NS sinds corona met lagere reizigersaantallen. In plaats van een door NS betaalde vergoeding gaat IenW over de looptijd van de nieuwe concessie een subsidie betalen van € 13 miljoen per jaar. Onze aandeelhouder, het ministerie van Financiën, heeft van NS een lager verwacht rendement geaccepteerd. NS, IenW en Financiën hebben er alle drie samen voor gezorgd dat de nieuwe concessie tot stand kon komen. Wel zal de nieuwe concessie operationeel en financieel veel van NS vragen.