Innovaties
Om relevant te zijn én te blijven voor Nederland werken we hard aan het verbeteren van onze prestaties. Tegelijkertijd richten we ons op de toekomst. Door te innoveren maken we reizen met de trein aantrekkelijker en het werk van collega’s effectiever en leuker. Ook staan we voor grote uitdagingen waarbij innovaties kunnen helpen. Zo is reisgedrag sinds corona ingrijpend veranderd, kampen we ook komende jaren nog met personeelskrapte, ligt er een enorme duurzaamheidsopgave en staat onze financiële situatie onder druk.
Innoveren met heel NS
We blijven innoveren in alle bedrijfsonderdelen. Op die manier willen we de reis van onze reizigers beter maken en het werk van collega’s makkelijker en leuker. Hieronder een greep uit de belangrijkste innovaties.
Sinds 2023 verdubbelen we de stationscapaciteit van Amsterdam Bijlmer ArenA naar 25.000 trein- en metroreizigers per uur bij grootschalige evenementen. Dat doen we met datagedreven crowdmanagement. Hierdoor reizen bezoekers voor en na evenementen nog veiliger met het openbaar vervoer en zijn ze 30 tot 60 minuten sneller thuis. Het crowdmanagement op stations passen we ook succesvol toe bij andere grote evenementen, zoals de Dutch Grand Prix Formule 1 in Zandvoort, de Nijmeegse Vierdaagse, Koningsdag en Bevrijdingsdag.
We hebben een model ontwikkeld waarmee we reizigers tot twee dagen voor hun reis inzicht kunnen geven in het aantal beschikbare OV-fietsen op het moment dat ze hun reis maken.
We werken doorlopend aan de digitalisering van bepaalde inspecties. Op twee vaste locaties in de infrastructuur fotograferen we voorbijrijdende treinen. De foto’s gebruiken we voor inspecties van pantografen en wielstellen. De hoge beeldkwaliteit en de mogelijkheid om op onderdelen in te zoomen maakt inspecties kwalitatief beter dan het beeld dat een monteur in de nacht heeft. Bovendien bekijken we daarbij hoe we werk uit de nacht naar de dag kunnen halen. Door deze manier van innoveren kunnen we het werk van collega’s makkelijker en leuker maken.
We krijgen steeds vaker te maken met illegale kopieën van elektronische (jongeren)dagkaarten. In 2023 zijn we gestart met een nieuwe werkwijze: op sociale media aangeboden e-tickets worden preventief geblokkeerd. Doordat we e-tickets eerder blokkeren voorkomen we fraude, verhogen we de sociale veiligheid voor medewerkers en reizigers en verhogen we onze opbrengsten.
Het gebruik van kunstmatige intelligentie heeft NS het afgelopen jaar onder andere geholpen om reizigersprognoses te verbeteren en marketingactiviteiten te personaliseren. In de toekomst zetten we kunstmatige intelligentie ook in om de materieelplanning te verbeteren.
3D-printen krijgt steeds meer zichtbare toepassingen. Met treinfabrikant CAF passen we 3D-printen toe in de productie van de nieuwe generatie dubbeldekkers. In 2023 hebben we samengewerkt met diverse partners en geïnvesteerd in het gebruik van verschillende materialen, zoals metaal, voor 3D-printen. Deze stappen dragen bij aan een duurzamere wereld door voorraadreductie en minder afhankelijkheid van externe productieketens.
NS richt zich op extended reality, waaronder virtual, augmented en mixed reality. We onderzoeken het gebruik van augmented reality-brillen voor technische ondersteuning op afstand aan monteurs. Virtual reality is onderdeel van de training van medewerkers, door middel van een interactief 3D-model. Voor de studenten van de TechniekFabriek is er een app ontwikkeld die belangrijke, maar onzichtbare delen van het trein klimaatsysteem toont. Bij verbouwingen van stations zetten we virtual reality in om projecten te beoordelen en efficiënter te maken.
In het programma Automatic Train Operation (ATO) onderzoeken we wat geautomatiseerd rijden kan betekenen voor de capaciteit op het spoor, operationele processen, veiligheid en duurzaamheid. Dat doen we samen met de spoorsector en met machinisten. Zo hebben we afgelopen jaar in Zwolle een controlecentrum ingericht van waaruit machinisten het geautomatiseerd rijden in rangeerprocessen kunnen testen. De trein wordt vanuit Zwolle bestuurd om te rangeren op rangeerterrein De Vork bij Groningen. Zo krijgen we inzicht in het samenspel tussen mens (de machinist) en machine (ATO).
NS onderzoekt de kansen van 5G, onder andere met ProRail en IenW. Gezamenlijk zijn we gestart met het Rail FieldLab 5G in Amersfoort, dat in 2024 wordt geopend. Hier creëren we een fysieke 5G-omgeving waar de spoorsector kan experimenteren.
Innoveren met anderen
Nederland duurzaam bereikbaar maken voor iedereen kan NS niet alleen. Daarom werken we samen met bijvoorbeeld universiteiten, hogescholen en spoorpartijen als ProRail en DB. Om (meer) impact te maken, samen verder te komen en van elkaar te leren, nemen we bovendien deel aan diverse en meerjarige programma’s om innovaties te versnellen:
NS is samen met ProRail kernlid van het Europees onderzoeks- en innovatieprogramma Europe’s Rail Joint Undertaking. Dit programma van de Europese Commissie en de Europese spoorwegsector subsidieert spoorinnovaties. Het moet helpen om verschillende Europese spoorsystemen beter op elkaar te laten aansluiten, capaciteitsgroei op het spoor na 2030 te faciliteren en om vervoer via het spoor goedkoper en aantrekkelijker te maken.
Stichting Kickstart AI wil de adoptie van Artificial Intelligence (AI) in Nederland versnellen. De partners AholdDelhaize, KLM, ING en NS zijn ervan overtuigd dat AI een grote impact zal hebben en een positieve bijdrage kan leveren aan de samenleving.
Het investeringsfonds SHIFT Invest is een belangrijk hulpinstrument voor het versnellen van innovaties binnen NS. Sinds de oprichting hebben we in 14 startups geïnvesteerd en zijn er 11 startups geïntroduceerd bij verschillende bedrijfsonderdelen.