Fossielvrij ondernemen

NS wil in 2040 volledig fossielvrij zijn. Dat betekent dat we dan op elk moment van de dag en elke dag van de week groene elektriciteit gebruiken voor zowel het rijden van treinen als voor onze gebouwen en kantoren. Om dat te bereiken, richten we ons op de zogeheten trias energetica:

• Energieverbruik en -besparing

• Duurzame opwek op eigen terreinen en gebouwen

• Aanschaf van fossielvrije energie

Energieverbruik door NS

• *Voor de berekening van het totale energieverbruik is de totale elektriciteitsconsumptie (in MWh) omgerekend naar GJ.

Het totale energieverbruik van NS in 2024 bedraagt 4.546.327 gigajoule (GJ), dit is met een stijging van 0,5% nagenoeg gelijk gebleven ten opzichte van 2023. Het totale elektriciteitsverbruik is met 1,1% toegenomen, dit wordt met name veroorzaakt door de groei in reizigerskilometers. Dit effect wordt deels teniet gedaan door de vermindering in verbruik van andere brandstoffen.
De omrekening naar megawattuur (MWh) en GJ heeft plaatsgevonden op basis van (a) de Nederlandse lijst van energiedragers en standaard CO₂-emissiefactoren, versie januari 2024 van RVO en (b) Gewichtseenheden energie van het CBS. In de omrekening naar hernieuwbare brandstoffen is voor benzine en diesel aangenomen dat er respectievelijk 8,5% en 10% biobrandstof aanwezig is in E10 en B7.

Energie-efficiëntietractie

Het energieverbruik van treinen per gereden reizigerskilometer noemt NS energie-efficiëntietractie (EET). In de tabel staat de EET samen met de reizigerskilometers en het totale energieverbruik (tractie elektriciteit) van onze treinen inclusief treinvervangend busvervoer (diesel), genormaliseerd naar de gemiddelde temperatuur van de afgelopen 5 jaar. Sinds dit jaar wordt de EET alleen berekend over de HRN-scope in plaats van het totaalverbruik van NS. Daarnaast worden de reizigerskilometers op een nieuwe manier berekend. Hieronder staan de EET getallen van de afgelopen twee jaar volgens de nieuwe scope.

In totaal verbruikte NS in 2024 1.082 gigawattuur voor het rijden van treinen. In 2024 was het energieverbruik 69,6 wattuur (Wh/rkm) per reizigerskilometer, wat een kleine verbetering is ten opzichte van 2023 (70,9 Wh/rkm). 

Energiebesparing

Rijden van treinen

Door de relatief milde temperaturen, het afstemmen van de materieellengte op reizigersvraag en de stapsgewijze instroom van de energie-efficiëntere ICNG, gebruikten we minder energie per reizigerskilometer (rkm) dan in 2023. Ook in 2024 is het tractie-energieverbruik op jaarbasis middels Garanties van Oorsprong 100% verduurzaamd.

Tot slot heeft het onderzoek naar energieopslag dit jaar meer vorm gekregen. Marktkandidaten met nieuwe batterijtechnologieën zijn onderzocht en de theoretische kaders voor inzet van opslagsystemen hebben verder vorm gekregen, zowel voor energieopslag op de trein als langs de baan. De inzichten uit dit onderzoek worden meegenomen in de gesprekken die lopen met onder meer het ministerie van Economische Zaken en ProRail over netcongestie.

Treinonderhoud

NS heeft in de werkplaatsen voor treinonderhoud diverse maatregelen genomen om energiegebruik terug te dringen. Voorbeelden zijn led-verlichting, (hybride) warmtepompen en gasloze nieuwbouw. NS verkent de opties voor batterijopslag op werkplaatsen om onder andere effectiever gebruik te maken van eigen opwek. Ook werkten we in 2024 aan het installeren van een Warmte Koude Opslag op onze grootste onderhoudslocatie.

Verduurzamen van stations en kantoren

NS wil dat haar stations en overig vastgoed duurzaam zijn en heeft zich gecommitteerd aan Paris Proof in 2050 van de Dutch Green Building Council (DGBC). We hebben de ambitie om in 2050 te voldoen aan de afspraken uit het Klimaatakkoord van Parijs. In 2024 is de strategie voor de verduurzaming van het vastgoed vastgesteld en zijn verduurzamingsmaatregelen ingepland voor de gehele vastgoedportefeuille. Zie hoofdstuk Stations en Omgeving voor meer informatie.

Aanschaf van fossielvrije energie

NS koopt energie in via energieleveranciers. We hebben verschillende contracten voor het leveren van stroom voor treinen en voor stroom en aardgas voor onze gebouwen.

Ons huidige elektriciteitscontract voor het leveren van stroom aan onze treinen liep eind 2024 af. PZEM en Shell leveren ons vanaf 1 januari 2025 voor drie jaar respectievelijk elektriciteit en Garanties van Oorsprong (GvO) van wind- en zonneparken uit Europa voor het laten rijden van treinen.

We verwachten dat de technologische mogelijkheden voor energieopwekking en -opslag de komende jaren fors toenemen. NS bereidt zich voor om in de toekomst minder afhankelijk te zijn van fossiele back-up, voor de momenten dat de zon niet schijnt en het niet waait. Het uiteindelijke streven is dat het moment van gebruik en opwek altijd gelijk is, wat uitgedrukt wordt in het percentage uur-matching. 100% is het uiteindelijke doel. Wij doen hiervoor bijvoorbeeld onderzoek naar de mogelijkheden voor opslag.

Stroom en aardgas voor onze gebouwen nemen we af bij verschillende leveranciers. Het elektriciteitsgebruik wordt vergroend met GvO’s uit Europa.

Treinvervangend busvervoer

Sinds 2019 bieden we CO₂-neutraal treinvervangend vervoer met bussen die direct en indirect gebruikmaken van hernieuwbare brandstoffen. Na de aanpassing van de emissiefactor voor hernieuwbare brandstoffen in 2021, compenseren we de resterende emissies van CO₂-equivalenten via Verified Emission Reductions van Gold Standard. Om naar echt emissieloos treinvervangend busvervoer te gaan werkt NS samen met partners aan innovatie. Zo hebben enkele busmaatschappijen in 2024 met onder andere het innovatiebudget van NS en Transvision drie volledig elektrische touringcars aangeschaft en in het najaar in gebruik genomen. Met een ander vervoersbedrijf zijn we een proef gestart met een bus die op waterstof gaat rijden.

Duurzame opwekking via eigen terreinen en gebouwen

NS zet haar eigen gebouwen en terreinen in voor de opwek van duurzame energie. Op daken van een aantal NS-onderhoudslocaties liggen circa 3.000 zonnepanelen. In 2024 hebben wij een opwek van duurzame elektriciteit van meer dan 636.407 kWh gemeten (2023: 676.081 kWh), wat gelijk is aan het jaarlijks energieverbruik van 250.000 huishoudens. Daarnaast stelt NS haar gronden beschikbaar aan andere partijen om duurzame energie op te wekken. 

NS lid van Nederlandse vereniging voor duurzame energie (NVDE)

Samenwerking met partners is nodig om vooruitgang op al deze thema’s mogelijk te maken. Samen met NVDE agenderen we met andere leden de overstap van auto naar OV en deelvervoer als een onmisbare bijdrage aan het bereiken van de klimaatdoelen. Daarnaast benutten we de kennis van de NVDE en de leden bij de ontwikkeling van de langetermijn-energiestrategie.