Innovaties

Om relevant te zijn én te blijven voor Nederland werken we hard aan het verbeteren van onze prestaties. Tegelijkertijd hebben we oog voor de toekomst. Door te innoveren maken we reizen met de trein aantrekkelijker en het werk van collega’s effectiever en leuker. Ook staan we voor grote uitdagingen op het gebied van onder meer verduurzaming, reisgedrag en arbeidsmarkt waarbij innovaties uitkomst kunnen bieden. 

Innoveren met heel NS

We blijven innoveren in alle bedrijfsonderdelen. Een greep uit de belangrijkste innovaties uit 2024:

  • De basisversie van dit hoofdstuk maakten we met ChatNS, een speciaal voor NS ontwikkelde chatbot, gebaseerd op generatieve AI. NS zet generatieve AI ook breder in. Dat doen we bijvoorbeeld bij klantenservice. We gebruiken AI om klantgesprekken samen te vatten, zodat we de serviceafhandeling kunnen verbeteren. De klantadviseur houdt dan meer tijd over om klanten te helpen.

  • We werken doorlopend aan de digitalisering van inspecties van treinen en gebouwen. Zo zijn we bezig met het plaatsen van twee extra cameraportalen om inspecties van bijvoorbeeld pantografen en wielstellen te verbeteren. We zien dat algoritmes en AI-modellen zich steeds meer gaan bewijzen om beeldkwaliteit en herkenbaarheid van onderdelen te vergroten. Voor stations voeren we onderhoudsinspecties uit met drones, die per regio worden aangestuurd door een drone-piloot.

  • Na corona reizen meer mensen op hetzelfde moment. Om grote drukte in de trein te voorkomen, stimuleren we reizigers om ook op andere, rustige(re) (dal)momenten te reizen. Dat doen we onder meer met kortingen op het treinkaartje. Ook kan het tijdstip van aanschaf van een treinkaartje een korting opleveren; hoe eerder voor vertrek er wordt geboekt, hoe meer korting er kan worden gekregen op bepaalde trajecten. Deze vormen van dynamisch prijzen hebben we onder de noemer NS PrijsTijd Deals gefaseerd geïntroduceerd voor specifieke tijdvakken.

  • Als een reiziger geen geldig vervoersbewijs heeft, wordt een uitstel van betaling (UVB) uitgeschreven. Dit administratieve proces hebben we afgelopen jaar vergemakkelijkt. Daarnaast testten we oplossingsrichtingen om het UVB-proces verder te versnellen en te vereenvoudigen.

  • Dankzij kunstmatige intelligentie konden we onder andere reizigersprognoses verbeteren en marketingactiviteiten personaliseren. Met een nieuw prognosemodel voor beschikbaarheid van treinen kunnen we beter sturen op de beschikbaarheid en planning van treinen. Ook is er een middel ontwikkeld voor het voorspellen van de beschikbaarheid van OV-fietsen, waarmee de reiziger bij aankomst op het station beter inzicht heeft of er een OV-fiets beschikbaar is.

  • In 2019 begon NS met het onderzoeken van de potentiële voordelen van ATO (Automatic Train Operation) voor NS op het gebied van capaciteit, operationele processen, veiligheid en duurzaamheid. In 2024 hebben we meerdere testritten gedaan met automatisch rijden op het hoofdrailnet en op afstand rangeren. Deze ritten hebben ons veel inzicht gegeven in de te verbeteren stappen in processen en techniek.

  • NS onderzoekt de kansen van 5G, onder andere met ProRail en het ministerie van IenW. Gezamenlijk openden we hiervoor bij het Railcenter in Amersfoort het Rail FieldLab 5G. Dit is een fysieke omgeving waar de spoorsector kan experimenteren met 5G.

  • NS richt zich op extended reality, waaronder virtual, augmented en mixed reality. Op twee onderhoudslocaties startten we op kleine schaal met het gebruik van augmented reality-brillen. Virtual reality is in de vorm van een interactief 3D-model onderdeel van de training van medewerkers. Bij verbouwingen van stations zetten we virtual reality in zodat we al door het virtuele station kunnen lopen en vroegtijdig aanpassingen in het ontwerp kunnen doen.

We hebben in 2024 ook andere stappen gezet die belangrijk zijn voor het spoorsysteem van de toekomst, waardoor we uiteindelijk een aantrekkelijker product kunnen neerzetten voor de reiziger:

  • Zo hebben we gewerkt aan migratiescenario’s ten behoeve van de vervanging van het huidige GSM-R netwerk door het Future Railway Mobile Communication System (FRMCS).

  • Voor het nieuwe treinbeveiligingssysteem ERTMS zijn we gestart met het ombouwen van onze vloot naar ERTMS L2. Voor de technisch geharmoniseerde baanvakken geldt dat er op het traject Amsterdam-Utrecht inmiddels onder ERTMS wordt gereden in de reizigersdienst en we op de Hanzelijn in de laatste testfase zitten.

  • Een deel van ons sprintermaterieel is voorzien van Driver Controlled Operation (DCO). De treinstellen die DCO-geschikt zijn, zijn vanaf de zomer 2024 ingezet voor commerciële testritten met reizigers tussen Amsterdam en Schiphol. Het doel ervan is een betere en snellere uitvoering van de dienstregeling.

Innoveren met anderen

Om Nederland duurzaam bereikbaar te maken voor iedereen, werken we samen met bijvoorbeeld universiteiten, hogescholen en spoorpartijen als ProRail en DB. Om innovaties te versnellen en zo (meer) impact te maken, nemen we bovendien deel aan diverse meerjarige programma’s:

  • NS is samen met ProRail kernlid van het Europees onderzoeks- en innovatieprogramma Europe’s Rail Joint Undertaking. Deze publiek-private samenwerking tussen de Europese Commissie en de Europese spoorwegsector bevordert spoorinnovaties. Doel is om Europese spoorsystemen beter op elkaar aan te laten sluiten, capaciteitsgroei op het spoor na 2030 te faciliteren en vervoer per spoor goedkoper, duurzamer en aantrekkelijker te maken.

  • Stichting Kickstart AI wil de adoptie van Artificial Intelligence (AI) in Nederland versnellen. De partners AholdDelhaize, KLM, ING en NS zijn ervan overtuigd dat AI een grote impact zal hebben en een positieve bijdrage kan leveren aan de samenleving. Een van de middelen die door de partners wordt ingezet, is het organiseren van challenges rond thema's waar AI toegevoegde waarde kan leveren. Vorig jaar organiseerde NS een challenge om met toepassing van AI onbeheerde objecten op stations via camerabeelden – binnen de kaders van de privacywetgeving – te detecteren.

  • Het investeringsfonds SHIFT Invest helpt bij het versnellen van innovaties binnen NS. In 2024 heeft dit fonds in zes start-ups geïnvesteerd en zijn er twaalf start-ups geïntroduceerd bij NS bij verschillende bedrijfsonderdelen.

  • NS neemt deel aan een omvangrijk en langlopend onderzoeksprogramma op het gebied van AI, met de naam ROBUST: Trustworthy AI-based Systems for Sustainable Growth. Eén van de 17 labs die daaronder vallen, is het RAIL Lab, waarin TU Delft, Universiteit Utrecht, ProRail en NS samenwerken aan de toekomstige planning en besturing van logistiek-dynamische gebieden. Dat zijn bijvoorbeeld knooppunten en opstelterreinen. In 2024 heeft dit geleid tot een belangrijke bijdrage aan de eerste geautomatiseerde knooppuntplanning.

Print pagina